Leiders are lonely at the top: 5 valkuilen (en hoe je ze doorbreekt)

Als teamcoaches zien we het regelmatig gebeuren: leiders die keihard werken, die écht iets willen betekenen voor hun team, die met hart en ziel leidinggeven, en toch vastlopen. Niet omdat ze het niet goed doen. Maar omdat ze, vaak onbewust, in patronen stappen die ze ooit hebben geleerd. Die ooit werkten. Maar nu in de weg staan.

Ook bij STELVIO herkennen we het maar al te goed: het idee dat je als leider altijd sterk, altijd helder, altijd voorop moet zijn. Tot je als leider merkt: dit kost me teveel. Of: dit brengt mijn team niet verder. Daar begint vaak het echte werk. Reflectie. Anders durven kijken. En hulp toelaten.

In dit blog nemen we je mee in vijf leiderschapsvalkuilen die we in de praktijk vaak tegenkomen. Patronen die ontstaan uit goede intenties, maar een averechts effect hebben. Herkenbaar, menselijk en gelukkig ook: veranderbaar.

1. De curlingmanager: goedbedoeld, maar te zorgzaam

Je rolt obstakels en ongemakken alvast uit de weg voor je team. Zodat zij zich kunnen focussen. Maar in je poging om te helpen, ontneem je hen iets wezenlijks: eigenaarschap, groei, en leerervaringen. 

“Ze hoeven het niet meer zélf te doen, want jij was er al.” 

Effect op je team: 

• Teamleden worden afwachtend 
• Verantwoordelijkheid blijft bij jou liggen 
• De ontwikkeling van het team stokt 

Wat helpt? Stel vragen in plaats van oplossingen te bieden. Wat heeft je team nodig om het zelf op te pakken? En wat mag jij daarin loslaten? 

Dat doet me denken aan een voorbeeld uit de praktijk; een leider die vanuit grote zorgzaamheid alles voor zijn team regelde. Hij kende het werk van binnenuit, dus hij wist precies wat er nodig was. Maar dat maakte hem ook blind voor wat zijn nieuwe rol vroeg. Pas toen we samen bespraken welk gedrag hij liet zien, en welk effect dat had op zijn team, kon hij echt een andere positie innemen. 

2. De brandjesblusser (oftewel de micromanager)

Je zit overal bovenop. Elke mail, elk detail, elke ad hoc-vraag komt bij jou terecht. Je lost het liever zelf op dan dat je moet afwachten. Begrijpelijk, maar funest voor je team. 

“Jij bent druk. Je team is passief. En niemand groeit.” 

Effect op je team: 

• Vertrouwen raakt beschadigd
• Teamleden nemen geen initiatief
• Jij raakt uitgeput 

Wat helpt? Zoom uit. Vraag jezelf: ben ik bezig in het systeem, of aan het systeem? En durf het los te laten als een ander het ook (of beter) kan. Ook al is dat anders dan hoe je het zelf zou doen. 

Micromanagen zien we vaak samengaan met valkuil 5: de niet-ontwikkelaar. Want als je overal zelf bovenop zit, wie heeft dan nog ruimte om te leren? 

3. It’s lonely at the top

Niemand vertelt je hoe het moet. Feedback is schaars, collega-leiders zijn er niet altijd. En terwijl jij alles overziet, blijft de vraag knagen: doe ik eigenlijk het goede? 

“Je bent de leider. Maar waar hoor je zélf eigenlijk bij?” 

Effect op jou als leider: 

• Je mist reflectie en bijsturing
• Je verliest vertrouwen in je eigen beslissingen
• Je kunt je afgezonderd of onbegrepen voelen 

Wat helpt? Zoek actief een sparringpartner. Een coach, een intervisiegroep, of een collega-leider van een andere afdeling. We beperken ons vaak tot onze eigen divisie, maar durf buiten je eigen bubbel te kijken en spar met andere leidinggevenden. Vraag hoe zij het aanpakken, waar zij mee worstelen. En durf te delen wat jij lastig vindt.  

4. De altijd-voorop-ganger

Je gaat voorop in alles. Hard werken, voorbeeldgedrag, daadkracht. Maar onbewust zet je de lat zó hoog, dat anderen zich geremd voelen. 

“Als jij alles al perfect doet, wie durft er dan nog te oefenen?” 

Effect op je team: 

• Fouten maken voelt spannend
• Creativiteit en eigenaarschap worden beperkt
• Teamleden gaan kopieergedrag vertonen 

Wat helpt? Laat zien dat jij ook niet alles weet. Deel je twijfels. En geef ruimte aan anderen om hun weg te vinden, ook als dat via een omweg is. 

We spraken eens met een leider die zei: “Ik laat toch zien hoe het moet? Waarom pakken ze het dan niet op?” Toen we samen keken, bleek dat hij zó veel deed, zó zichtbaar was, dat zijn team dacht: blijkbaar is er geen ruimte meer voor mijn manier. 

5. De ontwikkelaar (of juist: de niet-ontwikkelaar)

Je weet dat je team moet groeien, maar maakt er geen prioriteit van. Misschien omdat je druk bent, misschien omdat je onbewust zelf in de weg zit. 

“Wil jij shinen? Of laat je je team shinen?” 

Effect op het team: 

• Talenten blijven onbenut
• Ontwikkeling stagneert 
• Initiatief en eigenaarschap verdwijnen 

Wat helpt? Vraag naar ambities. Laat mensen zelf verantwoordelijkheid nemen. Geef ruimte om fouten te maken én om te groeien. En gun het podium soms aan een ander. 

En stel jezelf de vraag: durf ik écht te investeren in de ontwikkeling van mijn mensen? Of vind ik het stiekem lastig als iemand mij voorbij groeit? 

Herkenbaar? Je bent niet de enige.

Deze valkuilen zijn zó menselijk. Ze ontstaan vaak vanuit goede bedoelingen. Maar leiderschap vraagt ook om zelfonderzoek. Waar zit jouw reflex? Wat mag je anders gaan doen? 

Bij STELVIO Coaching & Advies helpen we leiders met precies die vragen. Niet met kant-en-klare oplossingen, maar met scherpe observaties, eerlijke vragen en ruimte voor reflectie. Soms tijdens een coachgesprek, soms op de werkvloer. 

“Wat vraagt deze situatie van jou als leider? En durf je dat onder ogen te zien?” 

Ben je klaar om hierin stappen te zetten? Meld je dan aan voor onze Workshop Moedig Leiderschap, speciaal voor leiders die willen leren sturen met lef én verbinding. Of neem contact op voor een eerste kennismaking.