Ik stel nogal eens vragen. Gewoon omdat ik zaken graag wil begrijpen. Bijvoorbeeld als ik een rol heb in een project. Dan wil ik graag echt snappen wat de bedoeling is van dat project. Wat het moet opleveren, wie welke rol heeft, wat wel en niet binnen het project valt en ga zo maar door. Vaak krijg ik antwoord op mijn vragen. Bijna even vaak ook krijg ik geen antwoord. Regelmatig blijkt de vraag die ik stel gewoon nog niet eerder gesteld te zijn. Fijn denk ik dan. Met een beetje mazzel zet de vraag op dat moment immers aan tot nadenken.
Redenen om niet te antwoorden Soms schroom ik om te vragen wat iemand nu precies bedoelt. Of gewoon uit te spreken dat ik het niet helemaal snap.Die schroom kent verschillende redenen. Hier en daar krijg ik de indruk dat projecten opzettelijk vaag gehouden worden.
Soms zijn er bijvoorbeeld nog geen antwoorden omdat het project niet helemaal klopt. Er zijn open eindjes, maar daar is geen tijd of ruimte meer voor. ‘We weten niet precies om hoeveel gevallen het gaat, maar we gaan het wel gewoon doen’.
Of het project wordt gestart om het echte probleem niet te hoeven aanpakken. Dat gebeurt bijvoorbeeld nogal eens met het procesmatig werken. Waar eigenlijk daadkrachtig leiderschap nodig is, nemen we liever onze toevlucht tot het beschrijven van processen. Dan gaan mensen wel volgens die processen werken is de gedachte (of hoop)
Een andere keer is denoodzaak van een project niet glashelder, maar is er wel een belang dat maakt dat het toch uitgevoerd moet worden. ‘Het staat nu eenmaal in het jaarplan, dus het project moet gewoon uitgevoerd worden’.
Ook komt het geregeld voor dat de eigenaar van een project of plan het zelf ook nog niet tot in de details begrijpt. Op zich helemaal niet erg. Wel erg is dat niet weten blijkbaar onacceptabel is.
Nog eentje tot slot. Soms krijg ik geen antwoord uit angst dat het eigenlijk om iets heel eenvoudigs gaat als je het terug brengt tot de kern. En tsja, eenvoudig is niet altijd even sexy. Dan maar beter een uitgebreid, wollig of ambtelijk projectplan.
Het nut van de ‘vervelende’ vraag Op het moment dat ik een ‘lastige’ vraag stel, ontmoet ik in de regel niet direct enthousiasme. Regelmatig bestaat de reactie uit wrevel of ergernis, soms zichtbaar, vaak (bijna) onzichtbaar verborgen.
Geregeld krijg ik later terug dat het fijn is dat er duidelijkheid is ontstaan. Dat het op het moment zelf echt heel vervelend was dat de bewuste vraag gesteld werd. Maar dat juist die ‘vervelende’ vraag leidde tot verbeteren.
Wij van Stelvio zijn van het continu leren, veranderen en verbeteren. We vinden dat we uit ervaring moeten weten wat we onze klanten ‘aandoen’. “Practice what you preach” of zoiets. Wees gerust; bij Stelvio is de afdeling ‘vervelende vragen’ goed bevolkt. Om een doodeenvoudige reden. De vragen dwingen ons tot een laagje dieper begrijpen.
Pas als we iets echt kunnen begrijpen, kunnen we ons ook ergens aan verbinden.
Op weg naar Italië waren we afgelopen september, naar de Stelvio, de machtige bergpas waarnaar we onszelf vernoemd hebben. Onze navigatiedame in de auto waarin we ’s morgensvroeg met z’n vijven waren vertrokken, haalde ons rond 7 uur met haar blikkerige stem uit onze sluimertoestand: “U heeft zojuist een grens overschreden..” De grens van Nederland naar Duitsland wel te verstaan. En alhoewel de woorden een neutrale activiteit duidden – van het ene naar het andere land gaan – kun je begrijpen dat deze boodschap tot de nodige hilariteit leidde op dit vroege uur. Het duurde slechts een paar seconden voor we ons realiseerden dat onze strategiedagen hiermee officieel begonnen waren. Geen ontkomen meer aan. We hadden nog een paar landsgrenzen meer te overschrijden voor we op de plaats van bestemming zouden aankomen en deze vriendelijke dame zou ons er tijdens de reis fijntjes aan herinneren dat het niet bij landsgrenzen alleen zou blijven..
Walk your talk
Wij van Stelvio zijn van het continu leren, verbeteren en veranderen. En we vinden dat dat wat we van onze klanten vragen, we op z’n minst zelf ook te doen hebben. Iets met ‘walk your talk..’ Ik kan je vertellen, dat vraagt wel wat in de praktijk.
Andere manier van overleggen
Onze meetings gaan bijvoorbeeld anders dan wat ik bij de meeste bedrijven tegenkom. Daar waar het doorlopen van de actielijst meestal slechts een paar minuten kost, is het bij ons vaak de kern van het overleg. Als ik verzuimd heb mijn actiepunt uit te voeren, ben ik niet klaar met het antwoord op de vraag: “wanneer denk je dat wel te doen?”. Nee, dan begint het pas. Vragen die ik als vanzelf (we zijn er immers van ?) van mijn collega’s krijg zijn dan o.a.:
Wat was je van plan te doen?
Hoe ver ben je gekomen? Wat heb je kunnen doen?
Wat zit er in de weg om het gewoon te doen?
En als je dit nu weet, wat ga je nu dan als eerste doen?
Wanneer kunnen we zien wat dat je oplevert?
Grens overgaan
Irritant kan het voelen die vragen, want ik moet op zo’n moment op zoek gaan in mezelf en met een eerlijk antwoord komen. Want zoals we niet ontkwamen aan de navigatiedame, laten ook mijn collega’s niet los. De inzichten komen immers pas als het over andere dingen dan anders gaat, als het oncomfortabel wordt. Dat is het gebied waar je gewoonweg in je buik vóelt dat je niet anders kunt dan je gebruikelijke repertoire loslaten.
Met de vragen die ik krijg, ga ik de grens over van het gebied waar het nog comfortabel is -“och ik heb niet goed gepland”-, naar daar waar ik niet weet wat ik kan verwachten…onontgonnen gebied misschien zelfs: “oh jee ik vraag niet om hulp!”.
Een ander gesprek
En dan ontstaat er een ander gesprek. Een gesprek waarin het gaat over de dingen die ertoe doen. Dingen die raken. Het gaat over de dingen die maken dat iets – al heel lang? – niet lukt. Of over dingen waaraan je vasthoudt, maar die niet goed voor je zijn. Of niet goed zijn voor jouw team of afdeling. Daar komen emoties bij kijken. Zachtjes aan ontstaat er ruimte om te leren en veranderen.
Geen navigatiedame nodig
Als je al eens getuige hebt mogen zijn van een moment waarop iemand een grens overging, weet je dat je geen navigatiedame nodig hebt om je te vertellen dat dat gebeurt. Je kunt het namelijk zien. Als iemand van zijn of haar comfortabele gebied naar oncomfortabel gebied gaat, zie je dat in zijn of haar lijf. Het verkrampt, sputtert tegen, bevriest of gaat weg. Of iemand gaat in de aanval, dat kan ook. Tegen grenzen aanlopen of ze overgaan, gaat over overleven. Red ik het of ga ik er aan onderdoor.. zo kan het zomaar voelen.
Er moet gewoon gewerkt worden
Op veel plekken waar we komen, kiezen mensen ervoor om geen tijd te maken voor deze ‘grensoverschrijdende’ gesprekken. We horen vaak: “daar hebben we echt geen tijd voor, er moet ook gewoon gewerkt worden”. En ergens snap ik dat goed. Zo’n lolletje is het niet, toelaten dat mensen je vragen stellen die dichtbij komen, die je uit je evenwicht brengen.. het voelt kwetsbaar en dat dan nog in een werkomgeving ook (“wij kiezen er hier voor om werk en privé gescheiden te houden” horen we ook nog al eens).
Beter werk
Inmiddels durven wij hardop te zeggen dat werk er beter van wordt als mensen zich durven laten raken, als ze bereid zijn de grens te verkennen waar ze zelf óf hun collega’s tegenaan lopen (dus hoe zit dat nou met mij en hulp vragen?) En soms helpt het om daar goede omstandigheden voor te creëren. Een paar dagen de Stelvio op bijvoorbeeld.
Grenzen verleggen
Vijf dagen met elkaar op een kluitje. Hard werken aan onze ambitie, samen sporten en ontspanning. Met de machtige bergpas waaraan wij ons ontstaan ontlenen op de achtergrond. Dat zijn voor ons de omstandigheden waarin ook wij weer grenzen kunnen verleggen. Van nachtelijke sessies met ‘Rake vragen’ (“MAM! Doe normaal… om 6 uur naar bed?!), de controle loslaten in sneeuwstormen en afstappen tijdens de beklimming van de Stelvio (terwijl doorgaan echt makkelijker is) tot in je pyjama en met een gezicht nog in de kreukels samen ontbijten en met de auto de 48 haarspeldbochten van de STELVIO oprijden.. het vraagt heel wat verduren. Prachtige vergezichten, steile hellingen, afzien, niet meer willen en trots wanneer je hebt ontbeerd en ‘boven’ bent.
Dat is hoe het gaat.
2020
Inmiddels zijn we ook de grens van het oude naar een nieuw jaar weer overgegaan. En hebben wij onze plannen voor 2020 gemaakt. Ambitieus als we zijn in ons streven om zoveel mogelijk mensen aan te zetten om impact te hebben op hun omgeving en zichzelf, staan we voor een paar mooie uitdagingen dit jaar.
Twee zekerheden hebben we alvast:
Grenzen gaan we volop tegenkomen
&
deze overgaan, brengt nieuwe perspectieven en een berg energie!
